KALITIM

Genetik : Ana babalar ve oğul döller arasındaki benzerlik ve farklılıkları açıklayan ,bunların nesilden nesile nasıl geçtiğini açıklayan biyoloji dalıdır.

Gen : Bir özelliği kontrol eden ve yavru döle aktarılmasını sağlayan kalıtsal birime gen denir.Gen üzerinde yaklaşık 1500 nükleotid bulunan belirli uzunlukta bir DNA parçasıdır ve kromozom üzerinde yer alır.Genlerin işleyişi çevre şartlarına göre değişebilir.

Genotip : Bir canlının sahip olduğu genlerin toplamıdır.Genotip canlıda mutasyon olmadıkça değişmez.

Fenotip : Bir canlının belirli yaş ve çevredeki dış görünüşüdür.

KURAL : 1-Bağımsız olayların sonuçları da bağımsızdır.

         2-Şansa bağlı iki bağımsız olayın aynı anda birlikte olma olasılığı ,bunların ayrı ayrı olma olasılıklarının çarpımına eşittir.

                 MENDEL VE UYGULAMALARI

Melezleme : Fenotipleri farklı canlının eşleştirilmesi veya tozlaştırılmasına denir.Meydana gelen birey melez( hibrit) adını alır.

1.İzotipi ve benzerlik kanunu :Farklı karekterlere sahip iki homozigotun çaprazlaştırılması ile oluşan bireyler birbirinin aynıdır.Dominantlık varsa F1 dölünde fenotip ve genotip aynı olur.

2.Ayrılık veya dominantlık kanunu : Melezler kendi aralarında veya benzerleri ile çaprazlandığında elde edilen F2 dölünde ,ana ve babadan almış oldukları özellikler belli oranda ortaya çıkar.

3.Bağımsızlık kanunu : İki veya daha fazla özelliğe sahip farklı melezlerin çaprazlaştırılması ile ana baba karekterleri yavrulara tesadüfe bağlı gecerler.Bu kanunda her bir karekterin ortaya çıkışı şansa bağlıdır.Farklı kromozomlardaki genler için gecerlidir.

Kalıtımla ilğili terimler

Homolog kromozom : Biri anadan ,diğeri babadan gelen benzer yapıdaki iki kromozomun her birine denir.

Alel gen : Homolog kromozomlarda karşılıklı yer alan,bir karekter üzerine aynı veya zıt yönde etki eden gen çiftine denir.

Monohibrit : Tek gen veya özel gen bakımından farklı iki bireyin çaprazlaştırılması ile elde edilen meleze monohibrit denir.

Dihibrit : Farklı iki genin çaprazlaştırılması ile elde edilen meleze denir.

Kendileşme : Kendi kendini dölleme ,tohum taslağının aynı çiçekten veya aynı bitkinin başka çiçeğinden gelen erkek gametle döllemesidir.

Monohibrit (Bir karekterli) çaprazlama :  S-Sarı  , s-Yeşil

P:   SS  X ss        P:Ana ve babanın genotipinin ifade eder

G:   S        s         G:Anna ve babadan meydana gelebilecek gametlerin genotipi

F1 dölünün kendi arasındaki çaprazlamasından F2 dölü meydana gelir.Buna kendileştirme denir.

Fenotip oranı 3:1  ,Genotip oranı 1:2:1,Fenotip çeşidi 2,genotip çeşidi 3.

Dİhibirt çaprazlamalar :

İki özellik bakımından çaprazlama gerçekleşir.

F1 :           SSUU X ssuu

G :               SU   X  su

F2 :             SsUu    X   SsUu       

Fenotip Oranı: 9/16 –sarı-uzun

                        3/16 –yeşil-uzun

                        3/16- sarı-kısa

                        1/16-yeşil-kısa