Bazı tek hücreli canlılar bölündüklerinde birbirlerinden ayrılmayarak koloni oluştururlar. Koloniler tek hücreli canlılar ile çok hücreli canlılar arasında geçiş formu olarak kabul edilirler. Pandorina ve volvoks bu kolonilere örnek olarak verilebilir.


Pandorina Kolonisi:
Tatlı sularda yaşayan mikroskobik yapıdaki bir kolonidir. 16 hücreden oluşan bu kolonide hücreler arasında iş bölümü ve hiyerarşi bulunmaz. Bütün hücrelerin yapı ve fonksiyonu aynıdır. Hücreler jelatinimsi bir madde ile bir arada tutulur. Hücrelerin kamçıları, koloniyi belirli bir yönde hareket ettirmek için kullanılır. Böylece bu canlı grubunda ilk defa toplum bilinci ortaya çıkmıştır.






Eudorina Kolonisi:
Pandorinadan biraz daha gelişmiştir. 32 hücreden oluşur. Eşeyli ve eşeysiz üreme görülür. 







Volvox Kolonisi:

Tatlı sularda yaşayan bir kolonidir. Hücre sayısı 500 ile 50.000 arasında değişir. Bu nedenle çıplak gözle görülebilir. İçi boş bir top şeklinde olan koloninin hücreleri jelatinimsi bir madde içinde bulunup, sitoplazmik uzantılarla birbiriyle bağlantılıdır. Hücreleri arasında iş bölümü( özelleşme) görülür. Bu nedenle tek ve çok hücreli canlılar arasında geçiş formu olarak kabul edilir. Dıştaki hücreler beslenme ve hareketi sağlar. Koloninin iç kısmındaki bazı hücreler üremeden sorumludur. Üreme, eşeyli ve eşeysiz olarak gerçekleşir.
Çok hücreli canlılarda belirli görevi yapmak için özelleşmiş hücre gruplarına doku adı verilir. Dokuların birleşmesi ile organlar, organların birleşmesiyle sistemler oluşur. Sistemler bir araya gelerek organizmayı oluşturur.
Hücre –> Doku –> Organ –> Sistem –> Organizma

Özelleşmenin Yararları

- Hücreler arasında iş bölümünün gerçekleşmesi metabolik olayların daha verimli ve hızlı olmasını sağlar. Ayrıca harcanan enerji miktarını da azaltır.
- Çok hücreli canlıların hayatta kalma şasnsı tek hücreli canlılara göre daha fazladır. Çok hücreli canlılar özelleşmiş hücreleri hücreleri ile bulundukları ortamdaki kaynaklardan tek hücreli canlılara göre daha iyi faydalanır.
- Tek hücreli canlıların büyümedi sınırlıdır. çok hücreli canlıların büyük vücut yapıları hayatta kalma şanslarını artırır.

Özelleşmenin Getirdiği Sorunlar

- Tek hücreli canlılar temel faaliyetlerini kendileri düzenler. Çok hücreli canlılarda ise hücreler bu görevlerden bir tanesi için özelleşmiştir. Metabolik faaliyetlerin düzenli olarak devam edebilmesi için sistemler oluşur.
- Çok hücreli canlılarda yaşamsal öneme sahip bir dokunun zarar görmesi, diğer dokular sağlam olsa bile canlının ölümüne neden olabilir.
- Bitki ve hayvanlarda fazla özelleşen kısımlar çevreye dayanıksız hale gelmiştir. Değişen çevre koşullarına uyum
yetenekleri azalmıştır.