Anormal şekle sahip alyuvarlar sıtma ya da orak hücre anemisi gibi ciddi hastalıkların belirtileri arasında yer alıyor.Alyuvarlar oksijenin vücuda dağıtılmasını sağlayan kırmızı kan hücreleri.Yakın zamana kadar bir insanın alyuvarlarının doğru şekle sahip olup olmadığını anlamanın tek yolu bu hücreleri mikroskop altında incelemekti.Bu da patologlar için zaman alıcı bir işti.Urbana-Champaign’deki İllinoi Üniversitesinden (UIUC) araştırmacılar, yüzlerce hücreden bir anda yansıyan ışığı inceleyerek anormal şekle sahip alyuvarları sadece birkaç saniye içinde belirlemeye olanak sağlayan bir teknik geliştirdi.Araştırma ekibi bulgularını Optical Society’nin ücretsiz erişilebilen dergisi Biomedicial Optics Express’te yayınladı.
Sağlıklı bir alyuvar, ortasında bir çukur bulunan bir disk şeklinde oluyor. Sağlıksız alyuvarlarsa ya normalden daha derin bir çukura sahip olup buruşmuş bir görüntü sergiliyor, ya çok sığ bir çukur taşıyor ya da hiç çukur taşımıyor. UIUC araştırmacıları bir kan örneği üzerine bir miktar ışık düşürüp sonra da bu ışığın örnekten yansımasını incelerlerse, sağlıksız hücrelerdeki yansımada görülecek olandan farklı bir desen elde edeceklerini düşündüler. Bu, ışığın üç boyutlu bir ortamda hücreyle etkileşmesi sonucu oluşacak bir çeşit imza niteliği taşıyabilirdi. Ancak bu ışık-hücre etkileşmeleri sıradan matematik araçları kullanılamayacak kadar karmaşıktı. Bu yüzden araştırmacılar küçük ve saydam nesneler söz konusu olduğunda kullanılabilecek bir matematik kuralı olan Born Yaklaştırımı’ndan faydalandı.
Yine aynı ekip tarafından üç yıl önce gerçekleştirilen Fourier Dönüşümlü Işık Saçılımı (FTLS) yönetimini ayrı ayrı alyuvarlar üzerinde uygulayan araştırmacılar, elde edilen desenin hücrelerin çapına ve çukurun genişliğine bağlı olarak önemli ölçüde değiştiğini keşfetti. Ekip bu bilgiyi kullanarak bulgularına Born Yaklaştırımı’nı uyguladı ve sağlıklı hücrelerin “saçılım imzası”nın nasıl olması gerektiğini hesapladı.Sonra da bu “sağlıklı hücre imzası”nın kan örneklerinde doğru morfolojiyi tespit etmek için kullandı.Araştırmacılar bu yeni tekniğin doktorların çeşitli anemi tiplerini teşhis etmesine yardımcı olacak hızlı ve isabetli kan testleri yapılmasını sağlayabileceğini, özellikle de dünyanın kısıtlı kaynaklara sahip bölgelerinde faydalı olabileceğini söylüyor.
Kaynak: Bilim Teknik |
