Epitel Doku

 

Epitel Doku

*   Vücudun iç ve dış yüzeyini örter.

*   Hücreleri sık dizilişli, hücreler arasında çok az ara madde var.

*   Bütün doku,bağ dokusundan yapılmış taban zarı üzerine oturur.

*   Kan damarları taşımaz.Beslenme ,bağ dokusu aracılığı ile difüzyon ile olur.

*   Epitelyum dokunun başlıca görevleri şunlardır.

     Koruma: Vücudu fiziksel,kimyasal ve mikroskobik etkenlere karşı korur. 

     Emme:İnce bağırsakta bazı maddelerin emilimini sağlar.

     Salgı yapma:Süt,göz yaşı gibi salgıları salgılar.

     Duyu:Çevreden gelen uyarıları alır.

Bu görevlerin birden fazlasını yapana rastlanabilir(İnce bağırsak).

Epitel  Doku üç bölümde incelenir.

1.Örtü epitel

2.Bez epitel

3.Duyu epitel

 




1.Örtü epiteli:

Örtü epiteli vücudun iç ve dış yüzeyini örter.Hücrelerinin şekil ve dizilişine göre tek ve çok katlı olmak üzere iki çeşit örtü epiteli vardır.

A.Tek katlı epitel:Tek katlı epitel dokunun hücreleri tek sıra halinde dizilmiştir.

a.Tek katlı yassı epitel:Hücreleri yassıdır.Örneğin vücudumuzda akciğer alveollerinde ve kılcal damarların yapısında bulunur.

b.Tek katlı kübik epitel:Hücreleri küp şeklindedir.Örneğin,vücudumuzda böbrek kanallarında , yumurtalığın üzerinde , tiroit bezinde bulunur.

c.Tek katlı silindirik epitel:Hücreleri silindir şeklindedir.Örneğin mide ve ince bağırsağın iç yüzeyinde bulunur.Soluk borusu ve üreme kanallarındaki silindirik epitellerin silerli vardır.

B.Çok Katlı epitel:

*   Omurgalıların üst derisinde bulunur.

*   Derinin epidermisi; Yassı,kübik ve silindirik epitel hücrelerinin çok katlı olarak üst üste sıralanmasından meydana gelir.En alttaki sırada yer alan hücreler silindir şeklindedir ve tek sıra halinde taban zarı üzerine oturmuştur.Bu hücrelerin mitoz bölünme ile oluşturduğu yeni hücreler , üst tabakalara doğru itilirken şekilleri değişir ve yassılaşır.Yüzeydeki yassı epitel hücreleri ölüdür.

Bunlar daha alttaki canlı hücreleri ısı,ışın,kimyasal maddeler gibi dış etkilerden korur.

*   Çok katlı epitelde, dış yüzeye doğru itilen hücreler difüzyon ile besin sağlayamaz duruma geldiklerinde sitoplazmaları azalır ve katılaşmaya,keratin maddesi oluşturmaya başlar.Keratinleşen hücreler ölür.Böylelikle epitel dokunun üzerinde,içleri keratin ile dolu hücrelerden oluşan koruyucu bir tabaka oluşur.

*   Vücudun daha az basınçla karşılaştığı bölgelerde bulunan çık katlı yassı epitelde keratinleşme olmaz .Yemek borusu ile ağız boşluğunun bazı bölgelerinde bulunan çok katlı epitel buna örnektir.

*   Çok katlı epitel dokuda bulunan pigmentler insanda deriye renk verir. Pigment hücrelerinin büyük bir kısmı melanin denen renk maddesi taşır. Melanin mor ötesi ışınları emerek vücudun güneş ışınlarının Zaralı etkilerinden korur.Güneş ışınları melanin sentezleyen hücrelerin çalışmasını artırır.

    

 

 

2.Bez epiteli  

*   Bez epiteli kübik veya silindirik epitel hücrelerinin değişimiyle meydana gelir.

*   Salgı maddesi enzim veya mukus gibi maddelerdir.

*   Bez epiteli hücrelerin sayısına ve salgıların döküldüğü yere göre çeşitlere ayrılır.Hücre sayısına göre ;

Bir Hücreli Bezler:

·        Genellikle silindirik bir epitel hücreden oluşur.

·        Bir hücreli bezlerden bazıları mukus salgılar.Mukus salgılayan tek hücreli salgı bezine goblet hücresi denir.

·        Solunum organlarında, mide ve bağırsak duvarında mukus salgılayan hücreler ile kurbağa derisinin her zaman nemli olmasını sağlayan hücreler, goblet hücresine örnektir.

Çok Hücreli Bezler:

·        Birden çok salgı yapan hücrelerden meydana gelir.

·        Epitel hücresinin bazıları tüp şeklinde çıkıntılar oluşturur.

·        Çok hücreli bezler salgılama şekillerine göre üç grupta incelenir.

a.Ekzokrin (Kanallı)Bezler:

*   Salgısını bir kanalla veya doğrudan doğruya vücut boşluğuna veya vücut dışına boşaltan bezlerdir.

*   Tükrük,ter ve yağ bezleri , gözyaşı,böbrek ve sindirim kanalı bezleri ve meme bezleri bu tip bezlerdir.

b.Endokrin (Kanalsız) Bezler:

*   Salgılarını doğrudan doğruya kana verirler.

*   Salgılarına hormon denir.

*   Hormonlar ekzositoz yoluyla kana salınırlar.

*   Dolaşım sistemine katılan hormon,kan aracılığıyla etki edeceği hedef organa ulaşıp burada etkisini gösterir.

*   Hipofiz, epifiz,tiroid,paratiroid,böbrek üstü bezleri timüs bu tip bezlerdir.

        c.Karma Bezler:

*   Bunlar hem enzim çıkaran, hem de hormon salgılayan bezlerdir.

*   Pankreas mide,yumurtalık,testis bu tip bezlerdir.

*   Pankreas, insulin ve glukagon hormonlarını doğrudan kana verirken, sindirim enzimlerini de bir kanal ile ince bağırsağa verir.

 

3.Duyu Epiteli:

*   Dış ortamdan gelen fiziksel,kimyasal ve optik uyarıları alan özelleşmiş epitel hücreleridir.

*   Duyu epitelinde yenilenme yoktur.

*   İç kulakta kurti organında, burunda koku soğancığında, dilde tat cisimciklerinde, gözde retina tabakasında bulunur.

*   Koku alma hücreleri, epitel hücrelerinin farklılaşması ile oluşurlar.Aldıkları uyarıları nöronların denridine kadar iletirler.Tat alma hücreleri epitel hücrelerinden oluşurlar.Uyarıları nöronlara ulaştıracak uzantıları yoktur. Dentridler hücrelere kadar uzanır.Omurgalıların beyin ve gangliyonlarında,

miyelince fakir bazı dendrid uzantıları serbest larak epitel dokusu içerisine kadar uzamıştır.Bu serbest sinir uçları almaç adını alır.


 

Biyoloji
 
 
Bugün 14 ziyaretçi (52 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol